Alfabet hebrajski ze znakami samogłoskowymi.

Poniższa tabela przedstawia romanizację języka hebrajskiego z uwzględnieniem języka polskiego i międzynarodowego alfabetu fonetycznego, który jest znany jako “IPA” (czyt.: ajpiej).

 

LITERA HEBRAJSKA	NAZWA	TRANSLITERACJA	LITERA POLSKA	IPA	LICZBA
א	אָלֶף / ʾālep̄	ʾ	’	ʔ	1
בּ	בֵּית / bēyṯ	b	b	b	2
ב	בֵית / ḇēyṯ	ḇ (bh)	w	v	2
גּ	גִּימֶל / gīmel	g	g	ɡ	3
ג	גִימֶל / ḡīmel	ḡ (gh)	ż, r	ɣ, ʁ	3
דּ	דָּלֶת / dāleṯ	d	d	d	4
ד	דָלֶת / ḏāleṯ	ḏ (dh)	w	ð	4
ה	הֵא / hēʾ	h	ch	h	5
ו	וָו / wāw, vāv	w (jemeńsko-tyberiadzki hebrajski), v	ł, w	w, v	6
ז	זַיִן / zayin	z	z	z	7
ח	חֵית / ḥēyṯ	ḥ (kh)	h	ħ	8
ט	טֵית / ṭēyṯ	ṭ	t	tˤ	9
י	יוֹד / yōḏ	y	j	j	10
כּ / ךּ	כַּף / kap̄	k	k	k	20
כ / ך	כַף / ḵap̄	ḵ (h)	ch	x	20
ל	לָמֶד / lāmeḏ	l	l	l	30
מ / ם	מֵם / mēm	m	m	m	40
נ / ן	נוּן / nūn	n	n	n	50
ס	סָמֶךְ / sāmeḵ	s	s	s	60
ע	עַיִן / ʿayin	ʿ	‘	ʕ	70
פּ / ףּ	פֵּא / pēʾ	p	p	p	80
פ / ף	פֵא / p̄ēʾ	p̄ (ph)	f	f	80
צ / ץ	צָדִי / ṣāḏī	ṣ (ts)	c	sˤ	90
ק	קוֹף / qōp̄	q	k	q	100
ר	רֵישׁ / rēyš	r	r	ʀ	200
שׁ	שִׁין / šīn	š (sh)	sz	ʃ	300
שׂ	שִׂין / sīn	s	s	s	300
תּ	תָּו / tāw	t	t	t	400
ת	תָו / ṯāw	ṯ (th)	f	θ	400

Poniższa tabela przedstawia znaki samogłoskowe w języku hebrajskim, które oznaczają samogłoski bardzo krótkie, krótkie i długie. Bardzo krótkie samogłoski są opatrzone znakiem brewis, krótkie nie posiadają oznakowania, a długie mają znak makron.

ZNAK	NAZWA	TRANSLITERACJA	PRZEKŁAD TYBERIADZKI	IPA NOWOŻYTNA	IPA TYBERIADZKA
אָ	קָמַץ גָּדוֹל / qāmaṣ gāḏōl	ā	å	aː	ɔː
אַ	פַּתַח / paṯaḥ	a	a	a	a
אֲ	חֲטַף פַּתַח / ḥăṭap̄ paṯaḥ	ă	ă	ɐ̞	ă
אְ	שְׁוָא / šəvāʾ	ə, ∅	ă, ∅	e̞	ă
אֵ	צֵירֵי / ṣēyrēy	ē	ē	ɛː	eː
אֶ	סֶגּוֹל / segōl	e	e	ɛ	ɛ
אֱ	חֲטַף סֶגּוֹל / ḥăṭap̄ segōl	ĕ	ĕ	e̞	ɛ̆
אִ	חִירִיק / ḥīrīq	i	i	i	i
אִי	חִירִיק מָלֵא / ḥīrīq mālē	ī	ī	iː	iː
אֹ	חוֹלָם / ḥōlām	o	ō	o̞	oː
וֹ	חוֹלָם מָלֵא / ḥōlām mālēʾ	ō	ō	oː	oː
אָ	קָמַץ קָטָן / qāmaṣ qāṭān	o	o	o̞	ɔ
אֳ	חֲטַף קָמָץ / ḥăṭap̄ qāmāṣ	ŏ	ŏ	o̞	ɔ̆
אֻ	קֻבּוּץ / qubūṣ	u	u	u	u
וּ	שׁוּרוּק / šūrūq	ū	ū	uː	uː

Znak «dażesz, dāḡēš, דָּגֵשׁ» to kropka ⟨ ּ ⟩, która znajduje się mniej więcej w środku hebrajskiej litery, która oznacza, że dana litera jest podwojona, ale to nie wszystko na temat tego znaku, bo gdy ów znak «dażesz, dāḡēš, דָּגֵשׁ» nie znajduje się w literach «b, בּ», «g, גּ», «d, דּ», «k, כּ», «p, פּ», «t, תּ», to one są wymawiane po polsku mniej więcej jak «w, ב», «ż, ג», «z, ד», «ch, כ», «f, פ», «f, ת», bo są to spółgłoski frykatywne. I jest coś jeszcze na temat tego znaku, gdy znajduje się on wewnątrz pewnej gardłowej litery, a dokładnie wewnątrz litery ⟨ה⟩, bo jeśli znak ⟨ ּ ⟩, czyli «dażesz, dāḡēš, דָּגֵשׁ», występuje w literze ⟨ה⟩, czyli ⟨הּ⟩, to ta litera jest wymawiana jako polskie bezdźwięczne ⟨ch⟩ lub angielskie ⟨h⟩, na przykład w słowie «’elach, ʾĕlāh, אֱלָהּ», które znaczy ‘bóg’, ale jest z pochodzenia aramejskie, bo normalnie rzecz biorąc litera ⟨ה⟩ nie jest wymawiana, gdy występuje na końcu słowa, lecz oznacza tylko, że dane słowo ma pod koniec jakąś samogłoskę, na przykład słowo «malka, malkāh, מַלְכָּה», czyli ‘królowa’, posiada na końcu słowa niemą literę ⟨ה⟩, która informuje, że pod koniec słowa jest długa samogłoska ⟨ā⟩. A czy nie ma tu żadnych zasad? Również znak «dażesz, dāḡēš, דָּגֵשׁ» posiada pewną zasadę, bo jeśli którąś z liter ⟨בּ⟩, ⟨גּ⟩, ⟨דּ⟩, ⟨כּ⟩, ⟨פּ⟩, ⟨תּ⟩ poprzedza spółgłoska lub znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא», to w takim przypadku litera ⟨בּ⟩, ⟨גּ⟩, ⟨דּ⟩, ⟨כּ⟩, ⟨פּ⟩, ⟨תּ⟩ jest pojedyncza, na przykład «ta‘awor bammajim, taʿăḇor bammayim, תַּעֲבֹר בַּמַּיִם», co znaczy ‘będziesz przechodził przez wody’ po polsku, ale jeśli literę ⟨בּ⟩, ⟨גּ⟩, ⟨דּ⟩, ⟨כּ⟩, ⟨פּ⟩, ⟨תּ⟩ poprzedza samogłoska, to litera ⟨בּ⟩, ⟨גּ⟩, ⟨דּ⟩, ⟨כּ⟩, ⟨פּ⟩, ⟨תּ⟩ jest podwojona, na przykład «mibbejf, mibbēyṯ, מִבֵּית», co znaczy ‘z domu’, bo przed ⟨בּ⟩ jest ⟨מ⟩ ze znakiem ⟨ ִ ⟩, który oznacza krótką samogłoskę ⟨i⟩.

Hebrajski znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» to dwie pionowe kropki ⟨ ְ ⟩, które gdy znajdują się pod pierwszą literą danego słowa, to na ogół oznaczają bardzo krótką samogłoskę ⟨ĕ⟩, która jest na przykład w hebrajskim słowie «menora, mĕnōrāh, מְנוֹרָה», które oznacza ‘świecznik’ lub ‘lampę’. Jednak ten znak oddawany jest również jako ⟨ë⟩, na przykład w takim hebrajskim słowie jak «bechema, bëhēmāh, בְּהֵמָה», które oznacza ‘bestię’, by odróżnić go od innego hebrajskiego znaku, który nazywa się «hataf segol, ḥăṭap̄ segōl, חֲטַף סֶגּוֹל», a który to składa się z pięciu kropek ⟨ ֱ ⟩, które także przekłada się jako bardzo krótką samogłoskę ⟨ĕ⟩, którą można dostrzec w hebrajskim słowie «techeme, tehĕmeh, תֶּהֱמֶה», które jest ‘będziesz ryczał’ po polsku. Zatem jest nam wiadome, że znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» ogólnie rzecz biorąc oznacza obecnie bardzo krótką samogłoskę ⟨ĕ⟩ lub ⟨ë⟩, gdy znajduje się pod pierwszą hebrajską literą w hebrajskim słowie, ale gdy jest na końcu danego słowa, czyli pod ostatnią hebrajską literą, to jest niemy, na przykład hebrajskie słowo «melech, meleḵ, מֶלֶךְ», które oznacza ‘króla’, posiada znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» przy ostatniej literze ⟨ך⟩, który nie jest dźwięczny, dlatego końcówka jest «ch, ḵ». A co jeśli dwa znaki «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» znajdują się na końcu słowa? Wtedy oba są nieme, na przykład aramejskie słowo «’ant, ʾant, אַנְתְּ», co znaczy ‘ty’ po polsku. Dla przykładu jeszcze słowo «szamart, šāmart, שָׁמַרְתְּ», które znaczy ‘strzegłaś’ w języku polskim.

Kolejną sprawą jest to, że ponad Ⅹ wieków temu była taka zasada, że gdy znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» występował przed gardłową literą ⟨א⟩, ⟨ה⟩, ⟨ח⟩, ⟨ע⟩, która niosła jakąś samogłoskę, to był wymawiany jako bardzo krótka kopia tej samogłoski, którą posiadała owa gardłowa litera. Jeśli więc gardłowa litera niosła znak oznaczający krótką samogłoskę ⟨u⟩, na przykład ⟨הֻ⟩, to znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» był wymawiany jako ultrakrótka kopia tej krótkiej samogłoski ⟨u⟩, na przykład taka sytuacja ma miejsce w biblijnym słowie «juchullal, yŭhullal, יְהֻלַּל», które jest ‘będzie chwalony’, gdzie znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» pod literą ⟨י⟩ oznacza ultrakrótką samogłoskę ⟨ŭ⟩, bo dalej jest gardłowa litera ⟨ה⟩, która niesie krótką samogłoskę ⟨u⟩. Inny przykład to na przykład tyberiadzko-hebrajskie słowo «tawakke‘em, tăḇaqqĕʿēm, תְּבַקְּעֵם», które jest ‘rozerwie ich’ lub ‘rozszarpie ich’ po polsku, gdzie pierwsze «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» oznacza bardzo krótką samogłoskę ⟨ă⟩, bo następną literą w słowie jest litera ⟨ב⟩, która nie należy do gardłowych liter, ale drugie «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» znajduje się pod podwójną literą ⟨קְּ⟩, bo posiada ona znak «dażesz, dāḡēš, דָּגֵשׁ», dlatego są to dwie litery "קְקְ" ze znakiem «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא», gdzie pierwszy znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» jest niemy, a drugi wokalny, a że następną literą jest gardłowa litera ⟨ע⟩ z długą samogłoską ⟨ē⟩, dlatego drugie «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» oznacza bardzo krótką samogłoskę ⟨ĕ⟩, bo jest to właśnie ta ultrakrótka kopia długiej samogłoski ⟨ē⟩.

Była jeszcze taka rzecz, że gdy znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» stał przed gardłową literą ⟨א⟩ lub ⟨ע⟩, która nie posiadała samogłoski, a następną literą po ⟨א⟩ lub ⟨ע⟩ była długa samogłoska «ō, וֹ» lub «ū, וּ», to stojący znak «szewa’, šĕvāʾ, שְׁוָא» przed gardłową literą ⟨א⟩ lub ⟨ע⟩ był wymawiany jako bardzo krótka kopia tych dwóch długich samogłosek, które stały po ⟨א⟩ lub ⟨ע⟩. Na przykład tyberiadzko-hebrajskie słowo «mu’umo, mŭʾūmåh, מְאוּמָה», które jest ‘cokolwiek’ po polsku, albo takie słowo jak «mo‘olel, mŏʿōlēl, מְעוֹלֵל», które oznacza ‘niemowlaka’.

Oprócz tego było również coś takiego, że gdy dwie takie same hebrajskie litery były pod rząd w środku słowa, a pierwsza z tych dwóch hebrajskich liter posiadała znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא», to był on wymawiany jako bardzo krótka samogłoska ⟨ă⟩, na przykład ukazuje to biblijne słowo «chalaluchu, halălūhū, הַלְלוּהוּ», które jest ‘chwalcie go!’ po polsku. Przy okazji trzeba dodać, że gdy były pod rząd dwa znaki «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» w środku słowa, to pierwszy był niemy, a drugi wymawiany, na przykład słowo «jiszmaru, yišmăru, יִשְׁמְרוּ», które jest ‘będą strzec’ po polsku, ukazuje tę sprawę, gdzie drugi znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» pod literą ⟨מ⟩ jest wymawiany jako bardzo krótka samogłoska ⟨ă⟩, bo wieki temu znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» był normalnie rzecz biorąc wymawiany jako ultrakrótka samogłoska ⟨ă⟩, lecz wyjątkiem była taka sytuacja, gdy znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» stał przed gardłową literą ze znakiem oznaczającym jakąś samogłoskę, bo wtedy znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» był wymawiany jako ultrakrótka kopia samogłoski niesionej przez gardłową literę, na przykład słowo «so‘oko, ṣŏʿåqåh, צְעָקָה», które oznacza ‘płacz’ po polsku, posiada znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» pod literą ⟨צ⟩, który jest oddawany jako bardzo krótka samogłoska ⟨ŏ⟩ (/ɔ̆/), ponieważ druga litera to gardłowe ⟨ע⟩, które jest nieme, lecz niesie znak ⟨ ָ ⟩, który w języku tyberiadzko-hebrajskim oznacza długą samogłoskę ⟨å⟩ (/ɔː/), która występuje w języku norweskim, a która to brzmi podobnie do polskiego ⟨o⟩, na przykład tyberiadzko-hebrajskie słowo «boro’, båråʾ, בָּרָא», które jest ‘stworzył’ po polsku. Jest to taka sytuacja z tym hebrajskim znakiem ⟨ ָ ⟩, że oznaczał on kiedyś dźwięk /ɔː/, który jest wynikiem połączenia samogłoski ⟨a⟩ z samogłoską ⟨o⟩, który zapisuje się jako ⟨å⟩, na przykład angielskie słowo “watch”, które oznacza ‘zegarek’, czyta się /łocz/ po polsku, bo to ⟨a⟩ w słowie “watch” jest właśnie ⟨å⟩, które brzmi po polsku jak ⟨o⟩, a które to można też dostrzec w angielskim słowie “ball” (pl. „piłka”), które czyta się /bol/ po polsku, bo ⟨a⟩ w słowie “ball” jest ⟨å⟩.

Jest jeszcze taka zasada, że gdy znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» stoi przed literą, która zawiera «dażesz, dāḡēš, דָּגֵשׁ», to «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» jest nieme, na przykład w słowie «merkawa, merkāḇāh, מֶרְכָּבָה», które oznacza ‘rydwan’ w języku polskim. Można też to dostrzec w słowie «’arba‘, ʾarbaʿ, אַרְבַּע», które znaczy ‘cztery’ po polsku.

Znak «szewa’, šĕvāʾ, שְׁוָא» jest wokalny również wtedy, gdy poprzedza go na przykład długa samogłoska «szuruk, šūrūq, שׁוּרוּק», czyli «ū, וּ», na przykład tyberiadzko-hebrajskie słowo «unakewo, ūnăqēḇåh, וּנְקֵבָה», a współcześnie «unekewa, ūnĕqēḇāh», co znaczy ‘i rodzaj żeński’ po polsku, ale jeśli poprzedzająca samogłoska jest krótka, to «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» jest nieme, na przykład «jawriah, yaḇrīaḥ, יַבְרִיחַ», które jest ‘będzie szmuglował’ lub ‘będzie przemycał’. Można też dostrzec tę sprawę z niewymawialnym «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» na przykładzie słowa «mizmor, mizmōr, מִזְמוֹר», które oznacza ‘psalm’ po polsku, bo przed znakiem «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא», który stoi pod literą ⟨ז⟩, znajduje się znak ⟨ ִ ⟩ pod pierwszą literą ⟨מ⟩, który po hebrajsku nazywa się «hirik, ḥīrīq, חִירִיק», a który to oznacza krótką samogłoskę ⟨i⟩. No a przykład z długą samogłoską, która poprzedza znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא», to na przykład słowo «chajefa, hāyĕṯāh, הָיְתָה», które znaczy ‘była’ po polsku. Albo jeszcze takie słowo jak «lomewim, lōmĕḏīm, לוֹמְדִים», co w języku polskim znaczy ‘uczymy się’ lub ‘uczycie się’, albo ‘uczą się’. Podaję jeszcze słowo «dowera, dōḇĕrāh, דּוֹבְרָה», czyli ‘barka’, w którym znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» powinien być wymawiany, bo stoi przed nim długa samogłoska «ō, וֹ».

Ale to nie wszystko, bo gdy znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא» stał pod literą, która miała w dodatku kropkę w środku ⟨ ּ ⟩, która nazywa się «dażesz, dāḡēš, דָּגֵשׁ», to oznaczało, że chodzi o dwie takie same litery, które posiadają znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא», lecz druga z tych dwóch takich samych liter posiadała dźwięczny znak «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא», na przykład tyberiadzko-hebrajskie słowo «ula‘ammacho, ūlăʿammăḵå, וּלְעַמְּךָ», które znaczy ‘i dla twojego ludu’, gdzie «‘ammacho, ʿammăḵå, עַמְּךָ» („twój lud”) to w rozpisce "עַמְמְךָ", bo «dażesz, dāḡēš, דָּגֵשׁ» w środku litery ⟨מ⟩ oznacza, że chodzi o dwie litery ⟨מ⟩ ze znakiem «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא», gdzie druga z nich posiada wokalne «szawa’, šəvāʾ, שְׁוָא».